Opern

http://operabeluisteren.wordpress.com, 25. April 2013
Orkestrale gloed in Die Walküre in Amsterdam, 25. April 2013

In 1998 zag ik voor het eerst live Die Walküre. Het was de productie van regisseur Pierre Audi in het Muziektheater. Het was de eerste maar zeker niet de laatste keer. Ik zou nog veel reprises zien steeds met een andere bezetting. Zo ook op woensdag 24 april 2013. Ik weet dat het gevaarlijk is om op je geheugen te vertrouwen, maar na deze de voorstelling kwam ik tot de conclusie dat ik nog nooit een mooiere en vooral spannender Walküre zag dan deze laatste. Eén man speelde daarbij volgens mij een hoofdrol. Iemand die bij iedere voorstelling in Amsterdam op de bok stond: Hartmut Haenchen. Deze dirigent deed voordat hij de eerste uitvoeringen van ‘Der Ring des Nibelungen’ leidde onderzoek naar de originaliteit van Wagners noten in de bestaande partituren. Hij bracht veel correcties aan en bleek de juiste man om Wagners imposante werk ‘Der Ring des Nibelungen’ in Amsterdam voor het voetlicht te brengen. Wat liet hij het Nederlands Philharmonisch Orkest opnieuw weer fantastisch klinken. Opwindend, vertederend, ontroerend en nooit routineus. Dat laatste zou je misschien verwachten van een orkest dat deze Ring al heel dikwijls speelde. Haenchen slaagde er opnieuw in om de fantastisch acterende en zingende solisten tot in alle vezels te inspireren en zo kreeg de uitverkochte zaal een Walküre van wereldniveau voorgeschoteld. Na de eerste acte ging het ovationele applaus naar de Britse tenor Christopher Ventris en de Amerikaanse sopraan Catherine Naglestad. Hun half uur durende liefdesduet was van grote schoonheid. Daarvoor liet de bas Günther Groissböck zien de rol van een rancuneuze Hundung goed in te kunnen vullen.
Het tweede bedrijf staat bol van de spanning. Wotan, vertolkt door de Duitse bariton Thomas Johannes Mayer, en zijn echtgenote Fricka vechten een fascinerend vocaal duel uit. De 61 jarige Duitse mezzosopraan Doris Stoffel in de rol van Fricka, las Wotan wegens zijn overspelig gedrag en zijn steun aan het incestueuze paar Siegmund en Sieglinde met zoveel dramatische en vocale kracht de les als ik zelden heb gezien. Wotan, die in Das Rheingold er nog alles aan doet om zijn macht te vergroten, ziet die nu zienderogen slinken en voelt zich de meest onvrije van allen en snakt naar ’Das Ende.’ Tijdens zijn lange monoloog gericht aan Brünnhilde blijft van zijn autoriteit weinig of niets meer over. Hij voelt zich de gevangene van zijn eigen wetten. Zo wordt hij de tragische figuur in de Ring waarvoor de toeschouwer toch nog, ondanks zijn misstappen, sympathie voelt. Opvallend was dat Mayer een stuk beter uit de verf kwam dan in Das Rheingold. Hij wisselde zijn krachtige zang tijdens dramatische situaties gedoseerd af met zachte en teder gezongen noten tijdens momenten van intimiteit zoals tijdens het afscheid van zijn dochter Brunnhilde. De Britse sopraan Catherine Foster bleek een uitstekend zingende Walküre zonder tot sublieme hoogte te komen. Zij zong deze rol tijdens haar carrière al meer dan vijftig maal en ze zal dat ook de komende zomer in Bayreuth doen. Er waren nog acht Walküres. Die bewogen zich dankzij een goede choreografie prima over het podium als een eensgezinde groep. Ze waren allen bang voor Wotan en wilden geen steun verlenen aan de zwangere Sieglinde die om hulp vroeg. Zingen deden ze allemaal goed tijdens de Walkürenrit.
Het was meer dan een genoegen om de reprise van Wagners opera te zien. Niet alleen vanwege de orkestrale gloed van het orkest en de prestaties van de solisten, maar ook vanwege de prachtige regie van Pierre Audi, en de schitterende kostuums van de inmiddels overleden Eiko Ishioka. Het houtwerk van het speciaal door Georg Tsypin ontworpen cirkelachtige podium mag dan wel onderhand wat versleten zijn het kan nog steeds tand des tijds doorstaan vanwege zijn bijdrage aan een tijdloze moderne Ring. Hulde aan artistiek directeur Pierre Audi, hulde aan Hartmut Haenchen maar vooral hulde aan Richard Wagner die ons zulke prachtige muziek naliet.
Peter Année